Doel : kennismaken met de centrifugatietechniek als scheidingsmethode
voor heterogene vast-vloeibaar- en vloeibaarvloeibaarmengsels. |
Bij centrifugeren
wordt door een snelle cirkelvormige beweging om een vaste as op de te
scheiden deeltjes een uitdrijvende kracht uitgeoefend die functie is van
de draaisnelheid, de afstand tot de as en de massa van de deeltjes.
Hierdoor worden de zwaardere deeltjes van de lichtere gescheiden. Tijdens
het centrifugeren bewegen de zwaardere deeltjes zich het verst van de
centrifugeas. Na het centrifugeren bevinden de zwaardere deeltjes zich
bijgevolg onderaan in de recipiënt. Dit proces wordt toegepast indien
bezinking van de deeltjes door de ontoereikende zwaartekracht onmogelijk
is of te veel tijd vergt. Vermits de door centrifuge opgewekte krachten
vele malen de zwaartekracht overtreffen, wordt het scheidingsproces mogelijk
gemaakt en versneld.
|
|
Een thans in de belangstelling staande toepassing van dergelijke centrifugetechniek
vinden wij bij het onderzoek naar bloeddoping bij topsporters. Onder bloeddoping
wordt verstaan het kunstmatig opdrijven, via ongeoorloofde middelen, van
het aantal rode bloedcellen ter verhoging van het zuurstoftransport, wat
leidt tot een groter prestatievermogen. Een maat voor de hoeveelheid rode
bloedcellen wordt verkregen via de bepaling van het hematocriet. Het hematocriet
is de volumefractie van de rode bloedcellen (erythrocyten) tegenover het
totale bloedvolume. De bloedmonstername gebeurt door het prikken in een
vinger waarna het bloed door capillariteit wordt opgezogen in een dun
capillair glazen buisje (A). Dit buisje wordt vervolgens met twee propjes
was onder- en bovenaan afgesloten en in een centrifuge geplaatst (B).
Er wordt gedurende enkele minuten gecentrifugeerd. De zwaardere rode bloedcellen
verzamelen zich onderaan het capillair. Na centrifugeren wordt de hoogte
van de kolom rode bloedcellen bepaald tegenover het totale vloeistofniveau
(som van de hoogte van rode bloedcellen en van bovenliggend serum) in
het capillair, door aflezing tegenover een geijkte schaal (C). Er wordt
aangenomen dat bij een normale bloedspiegel het hematocriet maximaal 0.50
bedraagt. Bij waarden hoger dan 0.50 wordt bloeddoping verondersteld en
kunnen sancties volgen voor de topsporter.
Door centrifugeren
kan niet enkel het bezinken van vaste deeltjes worden versneld, maar is
het eveneens mogelijk rechtstreeks vloeistof van vaste deeltjes af te
scheiden.
Hierbij wordt een poreuze of geperforeerde wand in de recipiënt aangebracht.
Deze wand zorgt ervoor dat de zwaardere deeltjes worden tegengehouden
en de vloeistof weggezwierd wordt. Men denkt hierbij bv. aan een slazwierder
of aan een centrifuge voor wasgoed.
|